هنگامی که در یک
تحقیق تجربی داده ها را جمع آوری می کنیم. می توانیم از بین دو روش جمع آوری داده
دست به انتخاب بزنیم. روش اول طرح بین گروهی است، در طرح بین گروهی متغیر مستقل با
استفاده از هویتهای مستقل (آزمودنیها) متفاوت دستکاری می شود. در این روش گروه های
مختلفی از هویتهای مستقل (آزمودنیها) در یکی از شرایط تجربی شرکت می کنند. برای
مثال، قصد دارید اثر تمرینات هوازی بر درصد چربی بدن را مطالعه کنید. دو گروه از
آزمودنی ها را به صورت تصادفی ایجاد می کنید، یک گروه تمرین هوازی انجام می دهد،
گروه دوم هیچ برنامه تمرینی دریافت نمی کند. سپس، وزن را بعد از اتمام دوره تمرین
اندازه گیری می کنید، برای تعیین تاثیر تمرین هوازی بر درصد چربی بدن، دو گروه تمرین
و کنترل را باهم مقایسه می کنید، یعنی یک مقایسه بین گروهی انجام می دهید.
روش دوم طرح درون
گروهی است؛ یعنی، دستکاری متغیر مستقل با استفاده از هویتهای یکسان است. در مثال
تمرین هوازی، این روش بدین صورت است که یک گروه دارید، ابتدا در شرایطی که هیچ تمرینی
تجربه نکرده اند، درصد چربی را اندازه گیری می کنید و سپس به همان گروه برای چند
هفته تمرین هوازی می دهیم و دوباره درصد چربی را می سنجیم (طرح درون آزمودنی یا اندازه گیری مکرر ). برای تعیین تاثیر
تمرین هوازی، درصد چربی در شرایط بدون تمرین (پایه یا همان کنترل) با درصد چربی در
شرایط تمرین هوازی مقایسه می شود. نکته اساسی این است که در
چنین طرح های حتماً باید همترازسازی متقابل رعایت شود و نیمه عمر اثر سطوح متغیر مستقل نیز
مورد توجه قرار گیرد.