انواع متغیر در مدل سازی معادلات ساختاری فصل چهار پایان نامه های ارشد و دکتری

انواع متغیر در مدل سازی معادلات ساختاری فصل چهار پایان نامه های ارشد و دکتری

در مدل سازی معادلات ساختاری دو نوع متغیر در کل تعریف می شود:

متغیرهای مشاهده پذیر یا آشکار:  متغیرهای هستند که مستقیماً توسط ابزار سنجش تحقیق اندازه گیری می شوند. این متغیرها که همان سوالات یا گویه های پرسشنامه ها می باشند. این متغیرها در نرم افزار معادلات ساختاری به شکل مستطیل یا مربع نمایش داده می شوند.

متغیرهای مکنون یا پنهان: متغیرهای هستند که به طور مستقیم نمی توان آنها را سنجید، بلکه خود توسط متغیرهای مشاهده پذیر (گویه یا سوالات) سنجیده می شوند. این متغیرها بوسیله حداقل دو یا سه متغیر مشاهده پذیر قابل اندازه گیری هستند. در مدل سازی معادلات ساختاری دو نوع متغیر مکنون یا پنهان داریم که به شکل بیضی یا دایره نمایش داده می شوند.  الف) متغیرهای برون زا (مستقل یا پیش بین) ب) متغیرهای درون زا (وابسته یا ملاک)

متغیرهای برون زا در مدل های ساختاری نقش علی را بر عهده داشته و از آنها فقط مسیرهای خارج می شود.

متغیرهای درون زا در مدل ساختاری نقش معلول را دارند و از آنجا که مسیرهای از سوی سایر متغیرهای دیگر به آن وارد می شوند، به عنوان درون زا شناخته شده اند. این متغیرهای درون زا می توانند نقش میانجی داشته باشند، یعنی متغیرهای که مسیرهای به آن وارد و از آن به سمت سایر متغیرهای خارج می شود.

برخی از متغیرها هم می توانند نقش تعدیل گر داشته باشند؛ یعنی، متغیرهای که در شکل مدل مسیری بر مسیر بین دو متغیر وارد می کنند.

در شکل بالا مستطیل ها متغیرهای مشاهده پذیر هستند که به دایره ها وصل شده اند. این ها همان آیتم ها یا مولفه های پرسشنامه ها هستند که قرار است سازه مورد نظر مانند نوآوری را بسنجند.

دایره های متغیرهای پنهان یا سازه های مدل هستند که به سایر دایره ها با فلش وصل شده اند، این فلش ها همان مسیرها هستند. از انعطاف پذیری استراتژیک فقط فلش خارج شده است. پس متغیر برون زا یا مستقل است که می خواهیم اثر آن را روی سایر متغیرها بررسی کنیم

متغیر پنهان دیگر نوآوری کسب و کار است که یک متغیر درون زا یا وابسته است. فقط مسیر به آن وارد شده است، اما خارج نشده است. بنابراین، متغیری است که معلول است و قرار است واریانس آن توسط سایر متغیرها تبیین شود.

همچنین در این مدل یک متغیر پنهان یا بیضی داریم که هم فلش یا مسیر به آن وارد و هم خارج شده است. این یک متغیر میانجی است. در واقع یک متغیر درون زا که نقش میانجی در رابطه بین دو متغیر دیگر دارد. در شکل، نو آوری باز متغیری است که محقق عقیده دارد که انعطاف پذیری استراتژیک از طریق آن می تواند منجر به افزایش نوآوری در کسب و کار شود.

در نهایت، یک دایره دیگر داریم که فلشی یا مسیری وارد آن نشده است بلکه فلش یا مسیری از آن خارج و بر مسیر بین دو متغیر دیگر وارد شده است. این متغیر تعدیل گر است که محقق عقیده دارد که این متغیر می تواند رابطه بین دو متغیر دیگر را تغییر دهد. در مدل بالا ظرفیت جذب یک متغیر تعدیل گر است که محقق عقیده دارد می تواند رابطه بین نوآوری باز و نوآوری کسب و کار را تغییر دهد.

گروه آماری دانش گستر با مدیریت دکتر سید محی الدین بهاری

انجام فصل چهار پایان نامه های ارشد و دکتری با SMART-PLS 4